ACT
In mijn werkwijze spelen principes uit de Action and Commitment Therapy (ACT) een belangrijke rol. ACT is ontwikkeld vanuit een solide wetenschappelijk kader binnen de stroming positieve psychologie. Kenmerkend voor de positieve psychologie is de combinatie:
- Je richten op wat er goed gaat in het leven en daarop verder bouwen, en
- Accepteren dat het leven ook mindere kanten heeft
Bij ACT gaat het om het actief aangaan van het leven gericht op jouw waarden, en daarin koersvast blijven, ook bij lastige momenten of in zware tijden. Bij ACT wordt ernaar gestreefd dat je cognitieve flexibiliteit ontwikkelt. Dit houdt in dat je je kunt aanpassen aan verschillende situaties en omgevingen, zonder je eigen waarden en behoeftes uit het oog te verliezen. De combinatie van koersvast en flexibel maakt dat je een leven kunt leiden zoals jij dat nastreeft, ook als het tegen zit.
In de figuur ACT hexaflex is zichtbaar welke zes elementen centraal staan bij het streven naar cognitieve flexibiliteit. Ik licht de betekenis van deze begrippen en de wijze waarop deze aan bod komen in mijn begeleiding hieronder kort toe:
Acceptatie
Probeer je vervelende gevoelens of nare gedachten te bevechten of te vermijden, of word je er volledig door opgeslokt? Waarschijnlijk merk je dat dit je veel energie kost en je weinig ruimte geeft om je aandacht te richten op datgeen je fijner en zinvoller vindt.
→ Leer ruimte te maken voor onaangename gedachten en gevoelens en je zult merken dat dit ervoor zorgt dat er ruimte en energie komt om je aandacht te richten op positieve zaken.
Loskomen van je gedachten
Heb je er last van dat je je gedachten als dwingend ervaart, en dat ze voor jouw gevoel ook waar zijn?
→ Leer los te komen van je gedachten. Neem ze waar zonder dat je het gevoel hebt dat jouw gedachten jou sturen. En dat jouw gedachten bepalen hoe jij je voelt.
Contact met hier en nu
Merk je dat je regelmatig piekert over het verleden, of je zorgen maakt over de toekomst? Dan is je aandacht niet in het ‘hier en nu’. Dit levert je meestal onplezierige gevoelens op, en zorgt ervoor dat je niet open en in contact staat met je omgeving en wat je hier en nu aan het doen bent.
→Besteed aandacht aan het leren signaleren wanneer je niet in het hier en nu zit met je aandacht, en aan het brengen van je aandacht naar het hier en nu. Dit helpt je bij het maken van bewuste keuzes en het ten volste leven in het hier en nu.
Jezelf observeren
Heb je er last van dat je verstrikt kunt raken in je eigen ideale zelfbeeld en de eisen die je aan jezelf stelt?
→ Leer jezelf te observeren, met je gedachten, gevoelens en gedrag in relatie tot jouw omgeving. Door vanaf een afstand naar jezelf te leren kijken, zul je ruimte ervaren en kun je je aandacht richten op het maken van waardengerichte keuzes (zie hieronder).
Waarden
Ervaar je wel eens dat je dingen doet die eigenlijk botsen met wat je werkelijk belangrijk vindt, waar jij als mens voor wilt staan?
→ Als je gedrag in overeenstemming is met wat jij belangrijk vindt, ervaar je innerlijke harmonie. Dit draagt bij aan een gevoel van een rijk, zinvol en betekenisvol leven. Onderzoek wat voor jou belangrijke waarden in het leven zijn. Deze vormen jouw kompas in het leven.
Toegewijde actie
Als je leeft naar je waarden, wordt het maken van keuzes eenvoudiger. Je kunt voor jezelf bepalen waarom je iets doet (omdat het past bij wat jij belangrijk vindt) of juist niet doet (omdat het botst met wat je belangrijk vindt). Je verliest minder energie aan het doen van dingen die niet passen bij jouw waarden.
→ Besteed aandacht aan het maken van de vertaalslag van jouw waarden naar het concreet handelen naar die waarden.